Over Joris Obenhuijsen
Co-founder & CCO
Over Joris Obenhuijsen
Joris Obenhuijsen (20 mei 1970), richtte in 2016 samen met Annemarie de Vries-Postma het eerste centrum voor leefstijlgeneeskunde in Nederland op: AM Lifestyle medicine Center, dat uitgroeide tot The Lifestyle Docs Clinics.
In 2018 werd Obenhuijsen voorzitter van de Stichting Dutch Society of Lifestyle Medicine. De Stichting Dutch Society of Lifestyle Medicine is een Nederlandse stichting die ten doel heeft:
- Het bevorderen van Leefstijlgeneeskunde in Nederland, zowel voor in de preventieve als curatieve gezondheidszorg;
Ook is hij penvoeder van de GLI The Lifestyle Docs voor personen met obesitas en GLI Sit Smart voor personen die door een neurologische aandoening rolstoelgebonden zijn.
Tevens is hij mede-oprichter en mede-auteur van het tijdschrift LifestyleRx en co-auteur van het Handboek Leefstijlgeneeskunde.
Obenhuijsen is commercieel directeur Franchise & Independent clinics van The Lifestyle Docs, en verantwoordelijk voor het implementeren van het Lifestyle Docs Clinics concept in het buitenland.
Waarom richtte je The Lifestyle Docs Clinics op?
De voornaamste reden is dat ik mij ernstige zorgen maak dat de wereld steeds meer bestaat uit zieken met een slechte metabolische gezondheid. Dat dagelijkse medicatie vanaf de leeftijd van veertig als normaal wordt gevonden. Want wat heb je aan een zieke bevolking op termijn en een generatie kinderen waarvan we nu al weten dat ze eerder dan wij te maken krijgen met chronische ziekten? Puur en alleen door een ongezonde leefstijl, waaraan bewezen juist veel gedaan kan worden.
Er zijn veel goede en oprechte initiatieven op het gebied van leefstijl. Echter hoor ik te vaak wij doen ook "iets" aan leefstijl. Leefstijlgeneeskunde is niet "iets", maar een serieuze medische discipline. Althans in een aantal landen in de wereld.
Nederland heeft weliswaar een inhaalslag gemaakt op het gebied van leefstijlgeneeskunde, maar leefstijlgeneeskunde is nog steeds geen serieuze medische discipline. Dat zou het wel moeten zijn. Zelfs in medische tijdschriften vinden nog discussies plaats op neutelniveau of het merendeel van de chronische leefstijlaandoeningen genetisch is of door een ongezonde leefstijl. Dit soort discussies wordt gevoerd op basis van onvoldoende kennis, ego en het niet kennen van de data.
Door de onderzoeken die wij hebben gedaan met patiënten, op basis van de in 2017 geformaliseerde richtlijnen van het American College of Lifestyle
Medicine (ACLM), hebben wij verbluffende duurzame gezondheidswinst kunnen bereiken bij het merendeel van de patiënten. Het ACLM doet er alles aan om leefstijlbehandelingen als “practice” in ziekenhuizen te krijgen. Dit is helaas tot op heden nog niet erg succesvol, wellicht is het gebrek aan ondernemerschap bij zorgprofessionals hier debet aan. Dit is voor mij het startpunt geweest om samen met mijn team een toepasbaar model te ontwikkelen dat overal in de wereld geïmplementeerd kan worden.
Wij hebben bewust het model The Lifestyle Docs genoemd om te benadrukken dat het gaat om een medisch bedrijf dat medische behandelingen uitvoert op basis van de wetenschap.
Voeding als medicijn
Leefstijlinterventie expert en commercieel directeur Joris Obenhuijsen: “De wetenschap laat zien dat bij leefstijlinterventies het aanpassen van voedingsgedrag alles overtreft, en dat een overwegend onbewerkt, plantaardig eetpatroon echt “voeding als medicijn” is.
De echt effectieve leefstijlinterventies in de wereld hanteren allemaal
een (overwegend) plantaardig voedingspatroon. Dit is in ons land niet het
geval en is naar mijn mening ook de voornaamste reden waarom de
Nederlandse leefstijlinterventies tot op heden zo weinig effectief zijn
gebleken.”
- Overmatig zitten (sedentair gedrag), te weinig bewegen
- Te veel bewerkt en dierlijk voedsel
- Te veel stress, te weinig (zelf)acceptatie en (zelf)compassie
- Te weinig of slecht slapen
- Ongezonde relaties
- Gebrek aan zingeving
Moet er eerst meer onderzoek komen?
“Alles wat we moeten weten is er al. Het wordt nu tijd om er ook daadwerkelijk iets met de overvloed aan bestaande kennis te gaan doén. Er zijn talloze
recente wetenschappelijke onderzoeken, gepubliceerd in toonaangevende
wetenschappelijke tijdschriften, die de niet meer te negeren link aantonen
tussen de consumptie van vlees en zuivel en het verhoogde risico op overgewicht, diabetes type 2, hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten.”
De richtlijnen goede voeding zijn niet voldoende?
"De huidige richtlijnen zijn niet wetenschappelijk genoeg en niet ziektespecifiek. Het zijn aanbevelingen voor de preventie van ziekten voor gezonde personen. Het is tijd dat de overheid of de Gezondheidsraad met evidencebased voedingsrichtlijnen komt die bewezen preventief en curatief werken.
Neem Canada. Daar is de obesitasepidemie het uitgangspunt geweest om de
voedingsschijf rigoureus aan te pakken en de nadruk te leggen op plantaardig eten. Vlees en zuivel vormen geen aparte voedselgroep meer. De
Canadese overheid heeft wél gedurfd om door te pakken, wetende dat in Canada, net als in Nederland, een zeer sterke zuivel- en vleesindustrie bestaat.”
En leefstijlgeneeskunde biedt de uitkomst?
"Jazeker. Verandering van leefstijl kan daar juíst en vooral een enorme positieve invloed op hebben en vaak zelfs medicatie overbodig maken. Vaak al binnen een paar weken. Onderzoek laat zien dat mensen met (pre) diabetes type 2 die gezonder (en vooral overwegend onbewerkt, plantaardig) gaan eten, meer gaan bewegen en beter slapen vaak geen medicijnen hoeven te gaan gebruiken. Zelfs patiënten die al jaren insuline spuiten kunnen hier na een paar maanden begeleiding vaak helemaal mee stoppen.
Vooral gezonder eten heeft zo’n enorme positieve invloed op de algehele gezondheid en kan de ernst van gecombineerde aandoeningen verminderen. Alle reden dus om bij de behandeling van patiënten eerder en vaker voedings- en leefstijladvies in te zetten. Samengevat: minder medicatie, lagere zorgkosten en een meer kwaliteit van leven”.
Hoe krijgt leefstijlgeneeskunde een volwaardige plek binnen de zorg?
“Om te beginnen: een aanpassing van de financiering van zorg. Zorgverzekeraars vergoeden vooral medicatie en zijn ingericht op symptoombestrijding en korte termijneffecten.
"Het effect van leefstijlverandering is pas veel later te zien", wordt er dan vaak gezegd. Maar waar men aan voorbij gaat is dat juist de reguliere behandeling van chronische ziekten kostbare, lange trajecten zijn omdat ze vaak maanden, jaren of zelfs een leven lang duren.
Kijk maar eens om je heen hoeveel mensen er tegelijkertijd aan de hartmedicatie, bloedverdunners, cholesterolverlagers, antidiabetica, bloeddrukmedicatie, antidepressiva, maagbeschermers en kalmeringsmiddelen zitten en ondertussen vaak ook al gedotterd zijn en een aantal stents hebben.
Die medicatie wordt jarenlang, vaak zelfs een leven lang geslikt en deze mensen zien elke dure specialist in het ziekenhuis meerdere keren per jaar en ondergaan vaak talloze, kostbare aanvullende onderzoeken per jaar. Daar maalt niemand om. En dan wordt er beknibbeld op leefstijlgeneeskunde en wordt er een goedkoop GLI’tje (Gecombineerde Leefstijl Interventie) geïntroduceerd dat niets mag kosten. Het is niet serieus te nemen.
En waar men ook aan voorbijgaat is dat een doortastende leefstijlinterventie vaak al in een paar weken effect heeft, juist bij bijvoorbeeld diabetes type 2, en iemand dus al snel met de medicatie kan afbouwen of er mee kan stoppen en dure medische complicaties - en peperdure behandelingen - voorkomen worden.
Want ook iemands algehele gezondheid verbetert vaak blijvend. Het is dus een veel duurzamere aanpak waardoor het logischer zijn om juist déze vorm van geneeskunde voorrang te geven en ruimhartig te vergoeden. Leefstijlgeneeskunde is een kostbaar specialisme, net als elk ander medisch specialisme. Althans: aan de voorkant. Aan de achterkant levert het geld op omdat mensen gezonder worden en door kennis en meer zelfregie krijgen. Het is hoog tijd dat men dat gaat inzien”.
Is dat het enige struikelblok?
“Nee, naast de achterhaalde manier van financieren in de zorg was er tot op heden nog een struikelblok voor het implementeren van leefstijlgeneeskunde: het ontbreken van een model voor direct toepasbare zorg. Daar zijn wij vanaf 2017 mee bezig geweest en heeft ons medisch-specialistische team de afgelopen jaren ontwikkeld. Dit is een enorme stap voor leefstijlgeneeskunde. Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd”.
Jullie rollen leefstijl uit als medisch specialisme?
"Dat klopt. Met The Lifestyle Docs Clinics brengen we leefstijlgeneeskunde hiermee naar de plek en het niveau waarop het thuishoort. Leefstijlgeneeskunde is tot op heden altijd het ondergeschoven kindje geweest in de geneeskunde en daardoor nog nooit goed van de grond gekomen.
Je hebt, zoals gezegd, wel GLI (Gecombineerde Leefstijl Interventie), die sinds 2019 ook vergoed wordt, maar de resultaten blijven achter in vergelijking met toonaangevende internationale onderzoeken op het gebied van leefstijlgeneeskunde. Dit komt doordat GLI een “uitgeklede versie” (of: een zwak aftreksel) is van bewezen effectieve interventies, zoals DPP of de Ornish Lifestyle intervention, die qua voeding en intensiviteit wezenlijk anders in elkaar zitten. GLI is eigenlijk meer een “onderdeeltje” van leefstijlgeneeskunde. Het is in essentie meer leefstijl-coaching dan leefstijlgeneeskunde”.
Waarom is leefstijlgeneeskunde een medisch specialisme?
“Omdat de problematiek van patiënten, zeker als ze al klachten hebben of chronisch ziek zijn, enorm complex is. De medische problemen die voortkomen uit ongezond gedrag vallen onder het metabool syndroom. Het metabool syndroom heeft een scala aan verschijningsvormen (zoals obesitas, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol, insuline resistentie/suikerziekte, slaapapneu, longproblemen, vermoeidheid, pijnklachten, ontstekingen, infecties, artrose/artritis, depressies, dementie, darmproblemen en versnelde veroudering), die helaas vaak tegelijk voorkomen en versterkend op elkaar inwerken.
Waar een cardioloog, longarts of internist goed is in het behandelen van één van deze problemen, is het bij een uitgebreidere vorm van het metabool syndroom zaak om het hele medische plaatje in de gaten te kunnen houden en dus specifieke kennis te hebben van hoe dit samenspel in elkaar steekt en hoe je deze kluwen kunt helpen te ontwarren voor de patiënt in kwestie. Naast kennis over inspanningsfysiologie en trainingsprogramma’s bij mensen met (morbide) overgewicht, is veel specialistische kennis nodig over goede (evidence-based) voeding. Ook moet de arts beschikken over specifieke kennis en vaardigheden om de patiënt te kunnen begeleiden in deze gedragsverandering processen maar ook in medicatie-afbouw”.
Op welke aandoeningen richt The Lifestyle Docs Clinics zich?
“We richten ons op “De grote 5”: overgewicht, diabetes type 2, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en reumatoïde artritis. Dit omdat dit de meest voorkomende chronische aandoeningen zijn die allemaal met elkaar samenhangen en die allemaal afzonderlijk dure medicatie vergen. Onderzoek van het Universitair Ziekenhuis Nordsjaellands en de Universiteit van Zuid- Denemarken wijst uit dat mensen met diabetes type 2 een hoger risico hebben op osteoporose, artrose en ook reumatoïde artritis”.
Wat zijn jullie doelstellingen voor de komende tijd?
“We zijn nu bezig met het uitrollen van The Lifestyle Docs Clinics naar Turkije, Verenigde Arabische Emiraten en de VS. Er zijn vergevorderde gesprekken en de interesse is enorm. Men vindt het prettig om als ziekenhuis, revalidatiecentrum, huisartsenpraktijk (óf als zorgondernemer die een zelfstandige kliniek wil openen) direct toepasbare leefstijlgeneeskunde op deze manier kant-en-klaar te kunnen inkopen met de opleiding, back-up en ondersteuning van de specialisten op ons Nederlandse hoofdkantoor.
Het is mooi om te zien dat toen we hiermee begonnen in 2016 (onder de naam AM Lifestyle Medicine Center) we nog zó op de troepen vooruitliepen dat we steeds moesten uitleggen (en zelfs verdedigen) waar we mee bezig waren, maar dat we nu precies datgene bieden waar deze tijd om vraagt en waar het huidige zorgaanbod geen antwoord op heeft".
